แบ่งได้หลักๆ สามแบบ คือ สฟิงซ์ของตะวันออกกลาง สฟิงซ์ของอียิปต์
และสฟิงซ์ของกรีก
1. สฟิงซ์ตะวันออกกลาง
เป็นสฟิงซ์ที่คล้ายกับแบบของอียิปต์ เป็นเทพแห่งความเฉลียวฉลาด
สฟิงซ์พอใจที่จะนอนอาบแดดในทะเลทราย ท่ามกลางผู้ที่เคารพบูชามัน
สฟิงซ์ตะวันออกกลางเปิดเผยสิ่งที่มันรู้ยากมาก
ดังนั้นจึงไม่มีบทบาทในตำนานเท่าใดนัก
2. สฟิงซ์อียิปต์
สฟิงซ์อียิปต์เป็นพันธุ์ที่เรียกว่า แอนโดรสฟิงซ์ คือเป็นการผสมระหว่างมนุษย์กับสิงโต
ส่วนหัวที่เป็นมนุษย์นั้นจะมีสัญลักษณ์ของฟาโรห์อียิปต์แสดงอยู่ด้วย มีเคราที่คาง
หน้าผากมีงูจงอางแผ่แม่เบี้ย มีเครื่องประดับทองคำ และรัดเกล้าแบบฟาโรห์
แต่ไม่มีปีก คอยเผ้าพิทักษ์พีระมิด สฟิงซ์อียิปต์ถือเป็นรูปจำหลักเหมือนของฮาร์มาซิส เทพแห่งรุ่งอรุณ
ตอนที่แปลงร่างเป็นสิงโต มีหัวเป็นฟาโรห์ หรือที่เรียกกันว่า Spingeinแปลว่า การบีบรัด
3. สฟิงซ์กรีก
สฟิงซ์กรีกมีทั้งตัวผู้และตัวเมียโดยส่วนใหญ่ที่กล่าวถึงในตำนานจะกล่าวถึงตัวเมียที่มีใบหน้ามนุษย์
มีปีก และทรวงอกสตรีท่อนล่างเป็นสิงโตเทวีเฮรา หรือที่เรียกกันว่า จูโน
ผู้เป็นน้องสาวของซีอุส(และก็เป็นมเหสีด้วย)ได้มอบหมายหน้าที่การลงโทษชาวเมืองธีบีส
เนื่องจากไดโอไนซุส เทพแห่งเมรัยได้มาสอนการทำไวน์แก่ชาวเมืองธีบีส
ทำให้ชาวเมืองหลงเมามายไร้สติ ไม่เป็นอันทำอะไรสฟิงซ์ซึ่งเป็นสัตว์แห่งปัญญา
บัดนี้ถือเป็นอสูรของชาวธีบีสนั้นฉลาด หลักแหลมและรอบรู้ในเรื่องราวต่างๆ
นางไม่คิดจะขย้ำเหยื่อทันที แต่จะพูดคุยหยอกล้อก่อนจนพอใจด้วยนิสัยของสฟิงซ์ที่ขี้เล่น
คล้ายกับนิสัยของผู้หญิง และแมวแต่ก็ก้าวร้าวรุนแรง ถือตัวบางครั้งก็กินมนุษย์เป็นอาหารด้วย
นางหลบอยู่ตามป่าเขาเส้นทางสัญจรต่างๆ
คอยถามปัญหาผู้ที่ผ่านไปมา ซึ่งเรียกกันว่า ปริศนาแห่งสฟิงซ์(The Riddle of the Spinx)
หากใครตอบได้นางก็จะปล่อยไปโดยไม่ทำร้ายแต่ถ้าตอบผิดก็จะสังหาร
ซึ่งก็ยังไม่มีใครตอบปัญหาได้ ทำให้ชาวเมืองธีบีสหวาดผวานัก
จนวันหนึ่ง อีดิปุสแห่งโครินท์เดินทางผ่านเข้ามาในเมืองธีบีส
สฟิงซ์กระโจนออกมาและเอ่ยปริศนาอันลือชื่อ
"อะไรเอ่ย ยามเช้าสี่ตีน ยามเที่ยงสองตีน ยามเย็นสี่ตีน?"
อีดิปุสรู้คำตอบในทันที เขาตอบนางว่า
"มนุษย์ คือเมื่อยามแรกเกิดคลานด้วยเข่าและมือ เดินสองขาเมื่อวัยฉกรรจ์ และ
ใช้ไม้เท้าร่วมในยามสายันห์แห่งชีวิต"สฟิงซ์ได้ยินดังนั้นก็อดสูว่า
ตนซึ่งเป็นสัตว์แห่งสติปัญญาได้พ่ายแพ้แก่มนุษย์เสียแล้ว
นางกรีดร้องด้วยความเจ็บใจและหุบปีกโจนลงจากหน้าผา ฆ่าตัวตายในท้องทะเล
ดูเหมือนนางจะเป็นฝ่ายพ่ายแพ้แต่หลังจากที่สฟิงซ์ ศัตรูอันน่าสะพรึงกลัวของชาวธีบีสได้ตายไป
ชาวเมืองได้เชิญอีดิปุสขึ้นเป็นกษัตริย์แทนกษัตริย์องค์ก่อนที่สวรรคต
และให้สมรสกับโจคัสตา ราชินีม่ายของกษัตริย์องค์ก่อนต่อมาความจริงจึงปรากฏว่า
โจคัสตานี้เองที่เป็นมารดาผู้ให้กำเนิดอีดิปุสแต่ก็หลังจากที่นางได้ตกเป็นภริยาของอีดิปุสแล้ว
โชคชะตาย่อมเล่นตลกกับชีวิตของเขามากกว่าแค่ใ
ห้ถูกสฟิงซ์กิน..
